Hâl ve kâl ne demek?

Kal dili bir mevzuda konuşmayı ifade ederken, hâl dili o durumu yaşamayı ifade etmektedir. Mevlana'ya göre hâl dilinin yanında kâl dili gereksizdir.

"Harf dilinin işi, gücü görüneni anlatmaktır."

Mevlana Hazretlerinin dediği gibi:

“Ya olduğun gibi görün ya da göründüğün gibi ol!”

Bunun en güzel örneğini de Fahr-i Kainat Efendimiz (asm)'in hadislerinde ve sünnetinde görmekteyiz. Hazret-i Muhammed (asm)’in ağzından çıkanlar ile yani hadisleriyle, hâl ve davranışları, yani sünneti, mutlak bir uyum içindeydi ve bu uyum sayesinde Kur'an’ın ilk ve en mükemmel tefsiri bize kadar sağlıklı ve anlaşılır bir şekilde intikal etmiştir.

Bir ana-baba evladına sigaranın zararlarını anlatırlar, ama bir bakarsınız ki ana-baba bizzat sigara içiyorlar, haliyle anlattıkları inandırıcı olmaz. 
Bu anlatılanlar hâl dili ile kal dili, yani davranışlar ve söz arasındaki farklılığı ve birbirlerini değişik konularda ne kadar desteklediklerini göstermektedir.  Kal dilimizin hal dilimizle uyum içerisinde olmasıdır. Yani bir şey söylüyorsak ona uyumlu hareket etmeli; bir şey yapıyorsak da ona uyumlu konuşmalıyız. Yani sözlerimiz ve davranışlarımız birbiri ile uyum içinde olmalı ki inandırıcılığımız, ikna ediciliğimiz ve dürüstlüğümüz görünsün.

╭🌹╮

Mevlana celaleddini Rumi Molla iken Molla Celaleddin henüz Mevlana değil. 

Medresenin bahçesinde havuz kenarında talebelerine kitap okutuyor ders veriyor. Öğrencilerine okuduğu kitap ilmi kal yani kelam ilmi ile ilgili bir kitap çok kıymetli Şam'dan özel getirilmiş el yazması bir kitap. 

Derken beri taraftan Şems geliyor Konya'ya yeni gelmiş ve 

"Ne yapıyorsun molla Molla Celaleddin?" diye soruyor.

Tabii öğrencilerin yanında böyle bir hitap hoşuna da gitmiyor diyor ki:

"Buna ilmi kal derler sen anlamazsın."

Şems yaklaşıyor elinden kitabı çekiyor havuza atıyor.
Bunlar telaşlanıyor..

"Aman ne yaptın! Bunun yazıları bozuldu. Ta Şam'dan gelen tek nüsha, tek kitap, bir daha nereden bulacağız.."

Şems gayet vakur eteklerini toplayıp havuza giriyor. Kitabı alıyor ve bir vuruyor kitaptan toz çıkıyor bu bir keramet akıl mantık almaz.. 

Suya Düşmüş kitaptan toz çıkar mı?
Herkes hayretler içinde!

Şems de diyor ki
"Buna ilmi hâl derler. Siz anlamazsınız!"

╭🌹╮

İşte aşk böyle bir şeydir..

Tasavvuf erbabı medrese ehline şunu söyler 

"Bizde sadır ilmi var sizde ise satır ilmi var."
Siz kalem kağıda muhtaç bizde sadır ilim var.

 
╭🌹╮

İlim ilim bilmektir.
İlim kendin bilmektir.
Sen kendini bilmezsen.
Bu nice okumaktır.

İlim ilim bilmektir.
İlim Hakkı bilmektir.
Sen Hakkı bilmezsen.
Bir kuru emektir.

Dört kitabın mânâsı
Bellidir bir elifte
Sen elifi bilmezsin
Bu nice okumaktır.

Okudum bildim deme
Çok taat kıldım deme
Eğer Hak bilmez isen
Abes yere gelmektir

İlim ilim bilmektir.
İlim Elif demektir.
Sen Elif dersin Hoca
Mânâsi ne demektir

Yunus Emre der hoca
Gerekse bin var hacca
Hepisinden iyice
Bir gönüle girmektir

YUNUS EMRE